Wuběr rěčow:

Kozarcy ‒ wjeska na hranicy k Worklečanskej gmejnje

 

Kozarcy, mała wjes z 43 wobydlerjemi, leži mjez Satkulu a Klóšterskej wodu na hranicy k Worklečanskej gmejnje. Ležownosć něhdyšeje kupjele słuša zarjadnisce hižo do gmejny Worklecy. Tamniši wobydlerjo drje čuja so zawěsće jako Kozarčenjo, bydla pak we Wudworju a z tym w gmejnje Worklecy.Kozarcy buchu hižo 1957 do Chrósćic zagmejnowane.

 

 

Woznam městnostneho mjena

Městnostne mjeno wotwodźuje so wot serbskeho słowa koza resp. kozar. Po zmysle rěka wjes Wjes kozarja. [žórło: Gustav Hey: Die slavischen Siedelungen im Koenigreich Sachsen, 1893]. Dźensniše němske pomjenowanje jewi so k prěnjemu razej 1791.

Historisko-statistiske podaća »    

Kapałka k česći Praskeho Jězusdźěćatka

„Bóh wěčna prawda je – nihdy to njezańdźe“ čitamy na swislach Kozarčanskeje kapałki. 1909 bu wona wot wobsedźerja Henčlec kubła, Mikławša Henčla, jako dźak za wusłyšanu próstwu a na česć Praskeho Jězusdźěćatka natwarjena. Kónc wójny bu wona sylnje wobškodźena. Tuž da ju swójba Matkec 1962 wobnowić. Jězusdźěćatko je Pawoł Kmjeć z Chrósćic restawrował.

1962 natwarichu wobydlerjo wjetšu a swětlišu kapałku. Jězusdźěćatko Henčlec wowki dósta tež  tam swoje městno.

Něhdyša Kozarčanska kupjel

1975 wotewrě so w Kozarcach kupjel pod hołym njebjom z hrajkanišćom, blidotenisowej platu, wulkej šachowej hru a polom za wolejbul. Kupjel běše jara derje wopytana. Tak wočerstwi so tam w lěće 1989 54.000 ludźi. Bohužel bu kupjel kónc saisony lěta 2002 zawrjena.

Dźensa bydla na ležownosći něhdyšeje kupjele štyri swójby. Hosćenc „Při kupjeli“ je jara woblubowany. Wón hodźi so wuběrnje za swójbne swjedźenje.

Burske statoki wabjachu molerjow

Serbinec statok je rjany přikład za něhdy mnohe serbske burske statoki. Jako tajki běše molerjam woblubowany motiw. 1928 molowaše jón Ante Trstenjak ze Słowjenskeje a 1929 čěski moler Ludvik Kuba. Jeho wolijowy wobraz, kiž je tu widźeć, je dźensa w Narodnej galeriji w Praze.

1327 bu wjeska Kosericz prěni raz naspomnjena. 100 lět pozdźišo běchu tam młyn a wosom wjetšich ze słomu krytych burskich statokow, kiž 14 do 25 ha pódy wobhospodarichu. W běhu časa su so burske tykowane domy w dalokej měrje z wjesneho wobraza pozhubili.

Kozarčanska chronika

Hižo před swojim prěnim pisomnym naspomnjenjom 1327 přeńdźechu Kozarcy (ze staroserbskeho) po etapach do wobsydstwa klóštra Marijina hwězda.

1350

1350

Hižo w tutym lěće móžemy w zapisach młyn a wosom wjetšich burskich statokow namakać.

1692

Kozarcy pomjenowa wjes, w kotrejž wobsedźerjo kozow bydlachu, dokelž wjes we wunošnej wokolinje zboka na špatnišej pódźe ležeše.

1730

Prěnja statistika bu přez fararja Zyndu z Chrósćic nastajena.

1777

Po prěnim jednotnje nastajenym přepytowanju za tutón rum dawa w Kozarcach w tym času dwanaće twarjenjow.

1857

Na směr Kozarcy a Prawoćicy buchu slowčiny sadźane.

1871

W Kozarcach bydli 65 katolikow.

1877

W juliju kupi klóšter wot namrěwcow njeboh Pětra Nowaka jeho kubło w Kozarcach, přez čož tež cyły Nowakec hat na wustaw přińdźe. Klóšter kupi wot namrěwcow zemrěteho kubło w Kozarcach, wot kotrehož so hodźace kruchi w swojim wobsydstwje integrowaše, zbytk přenaja.

1922
1975
1993-1
1993-2
1993-3
1993-4
1994
1998-1
1998-2

1929

Napohlad typisce serbskeho burskeho statoka je čěski moler Ludvik Kuba w Kozarcach molował. Z toho časa zhubichu so burske tykowane domy, zhibowane wrotowe wobłuki a twarjenja z wotewrjenej chódbu z wjesneho wobraza abo wone buchu přetwarjene.

1950

Nawjes bu z šoterom a pěskom wuporjedźena.

1950

Přehlad wo nošerkach narodneje drasty 1955 : 11

  • pod 24 lět: 1
  • najmłódša nošerka narodneje drasty: 20
  • najstarša nošerka narodneje drasty: 70

1957

Kozarcy so do Chrósćic zagmejnuja.

1960

Hač do kónca pjećdźesatych lět wjedźeše Korla Pietsch posledni młyn w Kozarcach.

1962

Na poslednjej njedźeli w awgusće poswjeći knjez monsignore farar Jan Wjeńka wobnowjenu kapałku swójby Matkec. Wona bu wot wobsedźerja kubła Mikławša Henčla jako dźak za wusłyšenje na česć Praskeho Jězusdźěćatka natwarjena. Tuta kapałka bu kónc wójny jara wobškodźena, tak zo ju swójba Matkec wobnowić da, Jězusdźěćatko na wołtarju je knjez Pawoł Kmjeć z Chrósćic restawrował.

1964

Kozarčanske ratarske prodrustwo so z ratarskim prodrustwom "Domizna" w Chrósćicach zjednoći.

1968

Kónc šěsćdźesatych lět bu prěni zaryw za twar kupjele pod hołym njebjom na ležownosći Wudwor wuwjedźeny. Rozmołwy k twarej kupjele dawachu hižo wjele lět do toho.

1969

W tutym lěće natwarichu wobydlerjo wjetšu a swětlišu kapałku. Swjećatko Jězusdźěćatka Henčlec wowki je čestne městno dóstało.

1972

Spočatk sydomdźesatych lět dóńdźe při twarje kupjele k enormnym komplikacijam, samo k stagnaciji inwestobjekta. Po zjednoćenju małych gmejnow Hórki, Nuknica a Chrósćicy móžachu so twarske dźěła zaso zahajić.

1974

Přez zjednoćenje wsow Hórki, Prawoćicy, Nuknica, Kopšin a Kozarcy do wulkogmejny Chrósćicy rozšěri so teritorij gmejny.

1975

Wotewrjenje Kozarčanskeje kupjele: W kupjeli dawa hrajkanišćo, blidotenisowa plata, wulka šachowa hra a polo za volleyballowe hry.

1985

Wohnjowoborowy haty w Chrósćicach, Hórkach a Kozarcach so rekonstruhowachu abo nowo natwarichu za cyłkownje 70.000 hriwnow.

Tuchwilu bydli w Kozarcach štyrceći wobydlerjow.

1988

Z pomocu wobydlerjow wsy bu kiosk za zastaranje dźiwich za kupanjom modernizowany a rozšěrjeny.

1990

Za čas štyri měsacy trajaceje kupanskeje sezony přińdźe 26.000 wopytowarjow. Lěto do toho běchu to 54.000, snadna ličba wopytowarjow ma so na njepřihódne kupanske wjedro wróćo wjesć.

W tutym lěće bu wjesne wobswětlenje přez firmu Jakubaš we wšěch wjesnych dźělach do porjadka stajene.

1991

Twar wodowoda bu spočatk dźewjećdźesatych lět w Kozarcach započaty.

Spočatk awgusta bu naša kupjel po njewjedrje přez błotowu lawinu njewužiwajomna, tak zo dyrbješe so zawrěć. Dwaj dźěłaćerjej buštaj k wotstronjenju přirodneje katastrofy zasadźenaj.

1992

Planuje so, kupjel w přichodnym lěće kompletnje modernizować. Něhdźe sydom milionow hriwnow su za zwoprawdźenje projekta trěbne, kotrež buchu hižo přizwolene. Hdyž maja gmejny zajim na zwoprawdźenju tutoho projekta, budu so financielnje wobdźělić.

Gmejnske zastupnistwo wobzamkny na zakładźe komunalneho wustawoweho zakonja přistup k „Zaměrowemu zwjazkej Kozarčanska kupjel".

1993

Srjedź awgusta tutoho lěta zahaja so twarske dźěła w našej dožiwjenskej kupjeli w Kozarcach. Wobšěrne wotkrywanske dźěła w kupanskim wobłuku, saněrowanje wjacezaměroweho twarjenja a přetworjenje płuwanskich basenkow su planowane. Dale su twar filtroweho twarjenja a jeho techniskeho wuhotowanja kaž tež wuhotowanje ležownosće planowane.

1994

Srjedź julija so saněrowana wólnočasna kupjel w Kozarcach znowa wotewri.

1996

W nowembru budźe wosebite posedźenje zaměroweho zwjazka wo přez škleńčanu nić zesylnjenym kumštnym poćehnjenju w basenku za njepłuwarjow wuradźować. Přez škleńčanu nić zesylnjene kumštne poćehnjenje, kotrež žołmy mjeta, su prawidłownje reparatury trěbne.

Po statistice bydla tu 24 žónskich a 19 muskich wobydlerjow.

1997

Přepodaće wodočisćenskeje připrawy: Srjedź septembra bu w Kozarcach nowa wodočisćenska připrawa swjatočnje přepodata. Wona je druha připrawa wotpłóčkoweho zaměroweho zwjazka "Při Klóšterskej wodźe" a ma wulku kapacitu.

Wuznamne wolóženje přinjese nowa wodočisćenska připrawa, kotraž drje Kozarcy rěka, ale na Wudworskich honach leži. W nowej wodočisćenskej připrawje so wopłóčki w sydom technologiskich stopjenjach mechanisce a biologisce rjedźa.

K nowej wodočisćenskej připrawje słušeja wulki kulojty basenk a dwaj silaj za błoto

1998

Dokelž Chróšćanscy křižerjo prěni króć přez Worklecy a Kozarcy jěchaja, so puć mjez woběmaj wsomaj wušěri a sporjedźa.

1999

W tutym lěće ličachu 48 wobydlerjow.

2000

Přehlad wo nošerkach narodneje drasty: 3

  • pod 24 lět: 0
  • najmłódša nošerka narodneje drasty: 79
  • najstarša nošerka narodneje drasty: 84

Hnydom k wotewrjenju kupjele dawaše dołhodobna hawarija we wodowym systemje, kotraž so wo wysoku financielnu škodu postara.

Tak bu wot zwjazkowych radźićelow wobzamknjenje, tuchwilu płaćiwy dawk na wobydlerja wostajić.

Po gmejnskej statistice mamy w našej wsy dźesać domjacnosćow.

2008

Ponowjenje nadróžneho wobswětlenja ma najwyšu prioritu.