Chrósćicy –daloko přez swoje mjezy znate

Prěni raz so Chrósćicy w lěće 1225 stawiznisce naspomnja, we wosobje Henricusa de Crostiza.

Bjarnat z Kamjenca da pozdaću na městnje prjedawšeho pohanskeho kultnišća prěnju cyrkej twarić.

Poswjećena bu cyrkej japoštołomaj Symanej a Judźe Tadejej, swjatymaj, kotrejuž jako cyrkwinskeju patronow w Hornjej Łužicy hewak njezetkamy.

1248

Dokumentarisce naspomnja so Chrósćicy, ležace při něhdyšej Via Regia, prěni raz w lěće 1248. Hač do 16. lětstotka so pak přewažnje "Crosticz" pisa.  

1374

Mjenowanje dweju tabernow (korčmow) a wulka ležownosć pokazujetej na něhdy dwě dźělenej sydlišći.

1380

Nimo toho słyšimy wo dwěmaj knježimaj dworomaj, jednej korčmje, jednej kowarni a jednym młynje. Wjesna ležownosć wučinješe 18 łanow. Wulkosće jednoho łana njeje hižo znata a wariěruje mjez sydlišćemi.

W demografiskim nastupanju přesahowaše stara serbska wjes Chrósćicy wšitke wokolne wsy. Hižo zahe ličeše wjes 42 wobsedźerjow.

1429

Po wurubjenjach husitskich wójnow bu wosada w Ralbicach rozpušćena a Chrósćicam přidźělena.

1482

Tak stara kaž Chróšćanska cyrkej tež je, najzaše nam zdźeržane, na Chrósćicy so poćahowace wopismo saha jenož hač do lěta 1482 wróćo.

W tutym lěće dari abatisa Marijineje hwězdy, Borbora z Nosaćic, Chróšćan cyrkwi nowy wołtar k česći knježny Marije.

1508

Po powědanjach bu w Chrósćicach cyrkwina wěža na městnje pohanskeje stražneje wěže natwarjena. W tutym lěće bu cyrkwina wěža wobnjowjena a z dwěmaj zwonomaj wuhotowana. Napis druheje njeje čitajomny, zda pak so, zo ze samsneho časa pochadźa.

1540

Křižerjo jěchaja z Kulowa do Ralbic, z Chrósćic do klóštra Marijina hwězda, z Baćonja do Radworja, z Njebjelčic do Wotrowa a nawopak. Woni jěchaja, zo bychu wjesołe poselstwo zrowastanjenja Knjeza wozjewjeli.

1559

Naslědnik, kotryž něhdy farskej cyrkwi w Hodźiju předsteješe, wopušći wosadu přiběha wěriwych k Martina Lutherowej cyrkwi dla. Farar přiwobroći so Chróšćanskej wosadźe, kotraž bě w katolskej wěrje zwostała. Mjeztym zo so Chróšćanski duchowny nowym wučbam přizamkny a so do Hodźija poda.

Eksistuje powěsć, po kotrejž je farar w cyrkwi dźiwy skutkowacy Marijiny wobraz postajił. Wón je jón z Hodźijskeje cyrkwje sobu wzał, pozdźišo je so z Chrósćic do Róžanta dóstał. Do kotreje měry ma tuta legenda realny pozadk, njehodźi so rjec. Pisomnje njeje k tomu ničo naspomnjene. Tola tutón dźiwyskutkowacy Marijiny wobraz móže so w putniskej cyrkwi w Róžeńće namakać.

1605

Rozprawja so, zo so w našej wsy šulska wučba podawa, při čimž njeje znate, hdźe so wučba wotměješe.

1639

Tež wot stróželow Třicećilětneje wójny njewosta wjes přelutowana. Kejžorske a šwedske wójnske ludy ćehnjechu zničejo po wokolinje. W Chrósćicach wurubichu cyrkej a nadpadnychu fararja Jakuba Jana Lebzu. Woni wotrězachu jemu wuši, połožichu jemu powjaz wokoło šije a powěsnychu jeho tak na farje na wulki hozdźik. Mjeztym poradźi so wjesnjanam, na wěžu zalězć a mócnje zwonić. W syłach přichwatachu, wuhnachu Šwejdow ze wsy a wuswobodźichu fararja z jeho strašneho połoženja.

1680

Nasta w Chrósćicach šula.

W oktobrje tutoho lěta započinaše knjez farar Zynda z pisanjom chroniki Chróšćanskeje wosady. Po jeho zapiskach wopřiješe parochija Chrósćicy, ke kotrejž tež cyrkwje Ralbicy a Róžant słušachu, 35 wsow.

1703

W tutym lěće nastata prěnja znata statistika z Chrósćic pochadźa wot fararja Zyndy a wobsahuje sćěhowace: Wona mjenuje 37 k wosadźe Chrósćicy słušace wsy z 510 domami, w kotrychž 3179 katolikojo a protestanća bydlachu. Jeničce w Chrósćicach naliči so 66 domow, 349 katolikow a pjeć protestantow.

1706

Ralbicy a Róžanta buchu wot Chrósćic dźělenej. Tutymaj wotnožkomaj bu swójski duchowny daty.

W tutym lěće bu najskerje fara w našej wsy natwarjena. Wona steješe na městnje mjez cyrkwju a dźensnišej ćěłownju. Bohužel njehodźi so lěto z wěstosću zwěsćić, dokelž dawaja wšelake rozprawy. Tak móhła tež być hakle w lěće 1727 natwarjena.

1719

Po jenož 13 lětach buchu wotnožce Ralbicy a Róžant zaso z cyrkwju Chrósćicy zjednoćene.

1735

W septembrje tutoho lěta bu na městnje před cyrkwju na wysokim, baroknym spódku dźensniša postawa swjateho Bosćana postajena. Pomnik dopomina na čas móra w srjedźowěku.

Něhdźe ze samsneho časa pochadźa njedaloko mosta stejacy toskaniski modlerski stołp.

1746

Tež modlerski stołp, kotryž sewjernje, na wyšinje mjez Chrósćicami a Lejpoldom steji, ma wosebitosć pokazać. W reliefje nadstawka je mać w serbskej drasće z dźěsćom na rukomaj předstajena.

1754

Njesměrnje wulka Chróšćanska wosada bu znowa přez wotdźělenje wotnožkowych cyrkwjow Ralbicy a Róžant bytostnje pomjeńšena.

1768

W tutym lěće bu křižowy puć na kěrchowje natwarjeny, stacije běchu tehdy z blacha.

1769

Wot lěta 1769 wobsteji Chróšćanska farska chronika, kiž je na Chróšćanskej farje.

1771

Nětřiša farska cyrkej, na kotrejež městnje je něhdy templ pohanskich Serbow stał, bu jako jednory barokny twar natwarjena. Jenož gotiska wěža wosta w swojej zakładnej strukturje zdźeržana. Dnja 27.10.1771 bu wot serbskeho biskopa Jakuba Jana Wóskeho z Bärenstamma poswjećena. Nimo hłowneho wołtarja z wobrazomaj swjateju japoštołow Symana a Judy Tadeja, jako patronaj cyrkwje, měješe hišće štyri dalšich wołtarjow. Na stronje ewangelijow steješe wołtar maćerje Božeje, na epistlowej stronje wołtar Bratstwa swjateho Bosćana. Dale stejachu tam wołtar z přećelstwa Chrystusa a tón swjateho japoštoła. Při twarje cyrkwje namakachu so wšelake wěcy z předkřesćanskeho časa.

1772

W lětomaj 1772 / 73 twarichu w Chrósćicach šulu. Wona steješe w bliskosći cyrkwineje wěže na tym městnje, hdźež dźensa Dučmanec swoju korčmu wobhospodarja.

1780

K prěnjemu razej so Chróšćanscy křižerjo naspomnja, jako farar přez wozjewjenje z klětki spytaše, jutrowne jěchanje zakazać. Na čož jemu Nukničanski wićežny bur Ryćer, nawoda Chróšćanskeho křižerskeho procesiona, z chóra energisce znapřećiwi: "Jěchane budźe". Dokelž pak so cyrkwinske chorhoje wot fararja chowachu, wobstarachu sej doprědka myslo jedyn por nowych. Jako pak tak daloko běše, dóstachu cyrkwinske chorhoje. Z toho časa ma Chróšćanski procesion dwaj křižerskej poraj chorhojnikow. Prěni křižerski por njese cyrkwinske chorhoje a druhi tak mjenowane wićežne chorhoje.

1804

1804 wotmě so při dróze z Chrósćic do Jaseńcy, na tudyšej šibjeńcy, poslednje wotprawjenje. Wotročk z mjenom Jakub Kmjeć z Baćonja je potrjecheny. Wón bě so na swojim buru we Wudworju wjećił a jeho kubło zapalił. Při tym je so poł wsy wotpaliło a wjele skotu zahinyło. W korčmje w Chrósćicach poda so jemu na dnju swojeho wotprawjenja poslednja jědź. Potom so k mjenowanej šibjeńcy wjedźe a tam wotprawi. Skónčnje bu ćěło na šćěpowcu spalene.

1820

1820 bu masiwna cyrkwinska šula w Chrósćicach přez přitwar při kěrchowje rozšěrjena. Na tutym městnje běše do toho chmjelnica fary.

1822

Chrósćicy trjebaja sykawu za hašenje wohenja. Kubler Pětr Fulk namjetowaše, zo někotři mužojo ze wsy do Drježdźan du a sykawu w znatej fabrice kupja. Tež Kiesling dyrbješe jako wěcywustojny sobu hić. Wobsedźer fabriki jara bórze pytny, zo je nakup Kieslinga wot swojeho posudka a swojeje přichilnosće wotwisny. Z tuteje přičiny rozjasni wón jemu natwar a funkciju sykawy jara dokładnje.

Po radźe Kiesling so sykawa njeje kupiła. Wón běše měnjenja, zo móže tuńšu twarić. Zaso domoj so nawróćo, natwari Kiesling swoju prěnju sykawu a senior Fulk z Budyšina dari ju swojej ródnej wsy. Jeho mjeno steji tež na sykawje, kotraž drje 100 lět swoju swěrnu słužbu wukonješe.

1839

19.10. wotewrji so prěnja wotnožka nalutowarnje w Chrósćicach

1840

W měrcu tutoho lěta bu prěnja gmejnska rada w Chrósćicach wolena. K tomu słušachu Jurij Wjeńka, Jan Krawc, Pětr Matek, Michał Kubaš, Mikławš Skala a Jakub Šěrc.

1858

Po zarjadniskim přikazu maja so na wšitkich křižowanišćach a wotbóčkach kamjentne pućniki postajić. To běchu nahladne kóšty za gmejny.

1858 dźěše prěni króć Chróšćanski procesion ze swjatej Mariju a družkami do Kulowa.

1860

Jakub Wićaz z Chrósćic dari cyrkwi wobrazy, na kotrychž je křižowy puć předstajeny.

1862

W decembrje bu Towarstwo Cyrila a Metoda załožene.

1863

W tutym lěće bu za wosadnu cyrkej za 400 tolerjow wot Kokle w Pozdecach nowa lampa kupjena.

1866

Dźensniši wołtar z mólbu Chrystoweho donjebjesspěća bu wot profesora Erharda z Drježdźan twarjeny. Wobraz sam bě dar sakskeho knježerstwa. Połojcu wudawkow přewza wudowa Marja Donatowa z Nuknicy, tamna połojca bu wot wosady nahromadźena. Pozdźišo molowaše moler Erhard za Marijiny wołtar w Chrósćicach wobraz Marije po madonje wot Holbeina w hódnoće 75 tolerjow.

1871

Chrósćicy su najwjetša wosada. Do tutej słuša:

3559 katolikow, wot tutych bydla

3058 we wjeskach wosady a 

501 we wjeskach lutherskeje wosady.

W Chrósćicach samych su 475 katolikow.

1872

Prěnje takrjec interne wustupy młodeje "Jednoty" běchu nazymu lěta 1872. Woni přinjesechu zastaničko k slěbornemu wučerskemu jubilejej knjeza Jakuba Pjetaša a k złotemu jubilejej knjeza fararja kanonika Jakuba Barta.

1875

W awgusće 1875 běše prěnja „schadźowanka" jako zetkanje serbskich studentow w Chrósćicach. „Młodźi Serbja“ kaž Arnošt Muka a Jakub Bart-Ćišinski pozbudźichu dorosćacu inteligencu, so aktiwnje přećiwo přiběracej germanizaciji wobarać.

1877

Premjera serbskeho lajkseho dźiwadła Chrósćicy w Lejnjanskim Hauptmannec hosćencu

Lajscy dźiwadźelnicy pod nawodom Pawoła Kmjeća wjedźechu tutu tradiciju dale.

1879

Hižo tři lěta so wo nowotwarje fary ze slědowacych přičin diskutuje.

Kěrchow, wokoło cyrkwje zaměstnjeny, je přemały. Přez to buchu rowy prjedy zaso wužiwane, hač to zakoń přepisaše a nimo toho buchu rowy jedyn nad druhim kładźene. To zhoni Kamjenski wokrjesny lěkar a da přikaz, nowe pohrjebnišćo zwonka wsy załožić. Na wospjetne próstwy a po wšelakich namjetach wosady bu dowolene, zo móže kěrchow při cyrkwi wostać. Kěrchow móže při cyrkwi wostać, hdyž so dosć powjetši a so ewentualnje namakana woda wotwjedźe.

Tak bě nowotwar fary wobzamknjeny. Pjenjezy za twar je sej wosada wot nalutowarnje w Budyšinje wupožčiła a budźe je we 38 lětach wróćo płaćić.

1880

Po ludowym ličenju ma naša wjes 533 wobydlerjow, mjez nimi 516 Serbow a 17 Němcow (katolske a lutherske) w twarjenjach a žiwnosćach.

1884

Wot 538 wobydlerjow sydlišća běchu 523 serbskeje a 15 němskeje narodnosće. Při tym rozumichu ći 15 w Chrósćicach bydlacych Němcow serbsku rěč.

1885

Při ludličenju 01. decembra 1885 měješe Chrósćicy 509 wobydlerjow, wot toho běchu 496 katolikojo.

1887

1887 buštej zachod duchownych do cyrkwje a schody ke klětce wuporjedźenej. Sćinowy wjerch ćěłownje bu wjelbowany.

1888

Cyrkej bu k płaćiznje 1.000 tolerjow znowa ze zornowcom plestrowana. Stare platy přińdźechu zdźěla pod ławki, zdźěla buchu wone k plestrowanju puća wot cyrkwje na faru wužiwane.

1889

1889 da farar Wornar nowy keluch ze slěbra a pozłoćany ze 6 samonamakanymi karneolami zhotowić. Na keluchu su wobrazy swjateju wutrobow Jězusa a Marije a štyrjoch sćenikow widźeć.

1889 bu wodowód w Chrósćicach město hlinjanych z wołojanymi rołami wuhotowany.

1890

Při ludličenju 1. decembra měješe wosada 4000 katolikow.

1891

K poslednjemu razej jěchaja křižerjo z Baćonja z Chróšćanskimi zhromadnje přez Staru Cyhelnicu procesionej Klóštra napřećo. To běchu 188 křižerjow.

Wot fary k cyrkwi bu powyšeny kamjentny chódnik plestrowany a cyrkej dósta přez blidarja Skalu nowe wokna.

1892

Baćonjenjo njejěchachu k prěnjemu razej z Chróšćanami, ale dojěchachu sej do Radworja.

1896

W tutym lěće tworjachu křižerjo z klóštra Marijina hwězda a Chrósćic prěni króć samostatnej procesionaj. 160 křižerjow jěchaše přez "Trjebjenja“ a Swinjarnju do Klóštra a přez Staru Cyhelnicu wróćo do Chrósćic. Z klóštra přińdźechu 24 křižerjow přez Wudwor do Chrósćic a wróćachu so zaso do klóštra.

"Serbowka" bu jako kolesowanske towarstwo w Chrósćicach załožena. To je najstarše nam znate serbske sportowe towarstwo.

1897

W tutym lěće bu twar železniskeje čary mjez Budyšinom a Kamjencom wobrěčany. Čara měješe přez Worklečanske łuki hić. Přez šibjeńcu měješe wulki tunl wjesć a na Fulkec polu měješe železniska stacija być.

1898

Wojerske towarstwo bu w Chrósćicach załožene a wobsteješe hač do lěta 1945, při čimž so chorhoj hišće hač do 1958 nošeše (na Bože ćěło). Po swjedźenju Božeho ćěła buchu twarske dźěła na našej cyrkwi zahajene. Cyrkej bu nutřka a wonka dospołnje přetwarjena.

Runy wjerch z drjewa a hliny kaž tež drjewjane stołpy a drjewjane chóry buchu wottwarjene a přez kamjentne stołpy a wjelbowany wjerch narunane. Dźěłowe nałoženje běše hoberske a wukonješe so bjez kóždeho techniskeho wulkeho nastroja.

Jako dźěła hižo běžachu, rozsudźi so wosada, cyrkej tež hišće powjetšić. Po tym dósta wuchodna strona přez podlěšenje chóroweju stronow a přez přitwar schodowych wěžow dospołnje změnjeny napohlad. Tak bu nutřkowny rum cyrkwje wo dźensniše wołtarnišćo powjetšeny.

Na powjetšenje cyrkwje dopomina pěskowcowa tafla.

1902

1902 bě Chróšćanska šula za wšitke dźěći, tež Baćonscy přińdźechu do Chrósćic, přemała. Plany za nowu šulu běchu wobšěrniše a wulkotniše.

Twarnišćo za wjetšu šulu bu wottykane a wuměrjene, wot farskeho pola na kromje wsy, mjez dróhomaj do Prawoćic a Jaseńcy.

1903

Dźensniša šula bu jako katolska šula twarjena, farar monsignore Wornar ju poswjeći. Šula wobsta z třoch šulskich rumnosćow a třoch wučerskich bydlenjow. K šulskemu wobwodej Chrósćicy słušachu Kozarcy, Wudwor, Nuknica z Kopšinom, Prawoćicy, Zejicy a Časecy. K šulskemu wobwodej Chrósćicy słušachu katolske dźěle Wučkec, Hory, Jaseńcy, Noweje Jaseńcy, Łusča, Lejna, Bóšic, Nowych Bóšic a Wětrowa.

1906

Hižo přeco zaběrachu so wjele ludźi z pčołarjenjom. Zwjazk pčołarjow "Serbska pčolnica" spěchuje tutu dźěławosć. Towarstwo chce zajim na pčołarjenju spěchować a z radu a skutkom pčołarjam poboku stać.

1908

W lěće 1908 su so w našej wosadźe 128 dźěći narodźili, z nich 64 hólcow a 64 holcow. Mjez nimi wosom njemandźelskich.

Zemrěło je 95 wosobow, z toho 33 muži, 30 žonow a 32 dźěći.

Wěrowanja běchu dohromady 30 a 47 porow su so w našej wosadźe připowědali.

1909

Prěnje prócowanja k zarjadowanju elektriskeho wobswětlenja.

1910

Hač do 1910 su zapiski Chróšćanskeje farskeje chroniki łaćonsce a němsce pisane a wot toho časa hač do februara serbsce. Po tym buchu tute dokumenty, listy a protesty ze wsy zaso němsce zapisane.

1911

Instalacija elektriskeho wobswětlenja w cyrkwi.

W lěće 1911 je so Chróšćanska parochija na swoju dźensnišu wulkosć přinjesła. Hižo w lěće 1882 bu w Baćonju zakładny kamjeń za nowu cyrkej połoženy. Po třoch lětach dósta wona prěnju swjećiznu, tak zo móžachu so mšě dźeržeć. Po pjećlětnym twarskim času bu nowa cyrkej wot biskopa swjećena. Ale hakle 1911, po 29 lětach, je so Baćoń ze samostatnej wosadu stał.

Twar centralneho wodowoda w našej wjesce, do toho dawachu tři priwatne wodowody.

1913

Apoteka so wot twarskeho mištra Bulanka twari.

1914

W tutym lěće ličachu so 136 křižerjow.

W lěće 1876 twarjene pišćele buchu ponowjene. Firma Eule z Budyšina twarješe za našu cyrkej nowe wjetše pišćele.

1915

Z wudyrjenjom Prěnjeje swětoweje wójny ćehnjechu mnozy nanojo a synojo do wójny, z kotrejež so wšitcy domoj njenawróćichu. W tutym času buchu tři zwony z cyrkwineje wěže wzate a za wójnske zaměry wottransportowane. Jenož mały zwón zwosta na cyrkwinej wěži.

1919

W lěkarni bu telefon přizwoleny.

1920

Woclane zwony, kotrež buchu z Apoldy dodate, wołachu wěriwych zaso do Božeho domu. Tute pak njeběchu jara derje radźene, dokelž njewotpowědowachu předpisanym zwukam.

Gmejnska rada a wojerske towarstwo dojednaštej so na twar kapałki.

1921

Wopyt wysokeho dostojnika nunciusa Pacellija, pozdźišeho bamža Piusa XII. Wopomnjenska tafla w kapałce wosrjedź wsy dopomina nas na tutón wopyt.

1922

Dla rozkory z klóštrom wo wobsadźenju farskeho městna bě lětsa jenož 96 křižerjow.

1923

Woclane zwony buchu dla swojeho špatneho zynka přez štyri nowe bronzowe zwony narunane. Tute zwony pochadźeja wot firmy Geittner z Wrócławja. Na zakładźe inflacije mějachu zwony najprjedy 250 milionow hriwnow płaćić a płaćachu potom 33 miliardow hriwnow.

1924

Za gmejnskich předstejićerjow so hamtske pomjenowanje „wjesnjanosta“ postaji. Dotal wjedźechu tute pomjenowanje jenož mějićeljo zastojnstwa městow. Dotalni gmejnscy radźićeljo buchu tohorunja po swojich nowowólbach do gmejnskich zapósłancow přemjenowane.

1925

Zapósłancy su wěste městno za natwar wojerskeho pomnika tudyšemu wojerskemu towarstwu k dispoziciji stajili. Wobzamknjenje bě jednohłósne.

Srjedź wsy wušěri so dróha, a tu leži Nunciusowe naměsto, na kotrymž bu nuncius w Chrósćicach wot katolskich Serbow witany.

Tu natwarichu wobydlerjo w swětowej wójnje padłym čłonam parochije Chrósćicy wopomnjensku kapałku.

Wopomnjenska kapałka bu wot k parochiji Chrósćicy słušacych wjeskow zhromadnje natwarjena. Hižo 1920 přińdźe prěni nastork k tomu. Wutworichu tehdy wosebity wuběrk k přewjedźenju trěbnych předdźěłow a nahromadźichu tež nahladnu sumu pjenjez. Ale přewšo spěšne wothódnoćenje pjenjez nućeše planowane předewzaće najprjedy raz wostajić a zbožowniše časy wočaknyć.

W měrcu 1925 zahaji wojerske towarstwo Chrósćicy a wokolina znowa předdźěła za doskónčny natwar wojerskeje wopomnjenskeje kapałki.

Naćisk kapałki je twórba domoródneho twarskeho wuměłca a serbskeho ródneho bratra Rudolfa Cyža. Jemu bu tež wuwjedźenje přenjesene.

Kładźenje zakładneho kamjenja wotmě so w juniju.

Na zawostatych pjeć wonkownych sćěnach su do kamjentnych taflow mjena padłych parochije zadypane. Předmjena su w serbskej rěči zapisane a swójbne mjena su po zapiskach rodowych rólow podate.

Rozsud z decembra k wjesnemu wobswětlenju: Pjeć hłowne křižowanske dypki maja wobswětlenje wot stajnje jedneje hodźiny wob dźeń dóstać. Za zašaltowanje a wušaltowanje je gmejnski słužownik zamołwity.

1929

Tute lěto běchu 160 křižerjow.

1930

Wokna cyrkwje buchu nowe dźěłane a z toho časa hižo njebarbjene.  Cyrkej ma dwaceći woknow, mjez nimi su wosom, kotrež su wysoke a šěroke. Zbytne su mjeńše. Wokna je molerski mišter z Budyšina wobarbił, kiž je ze swojim nanom w tutym času tež cyrkej wotnutřka barbił.

1931

Załoženje płujadłoweho towarstwa w Chrósćicach.

Chróšćanska młodźina je z wjele prócu a mocu płujadło twariła. Na kromje šibjeńcy bu lětadło startowane do směra wjeski, wone je so sydom do wosom metrow pozběhnyło a lećeše něhdźe 60 metrow daloko. Jednoho dnja zrazy lětadło na zemju a jedna strona so dospołnje skóncowa. To běše kónc towarstwa.

Posledni wulki woheń w našej wsy bě w awgusće. Woheń, kotryž najskerje přez zapalerstwo nasta, wudyri we wulkej ze słomu krytej bróžni burskeho statoka. Přez woheń bu bróžnja z cyłymi žnjemi a mnohimi ratarskimi mašinami zničena. Domske wosta zdźeržane. Přez lětanje škrow zapali so tež sto metrow zdalena stejaca bróžnja wobsedźerja Lebzy. Wottam přeskočichu płomjenja na Čunkec hródźe. Wobě twarjeni so wotpalichu.

Kapałku k česći maćerje Božeje Lourdeskeje, při pućiku wot farskeho dwora k cyrkwi, da Jakub Šewčik za sebje a cyły lud natwarić. W srjedźiznje prózdnjeńcy steji z běłym płašćom wodźěta majestotna madona z Lourdesa.

W měrcu poswjeći prelat Mikławš Žur ponowjeny křižowy puć na kěrchowje. Rjane zornowcowe stołpy pochadźeja z lěta 1768. Město zerzawych stacijow z blacha je kamjenjećesar z Drježdźan nowe stacije z wapnowca zhotowił.

1932

Jutry wobdźělichu so 174 křižerjow.

1932 wopytachu 336 dźěći ludowu šulu, kotrež buchu w dźesać lětnikach wuwučowane. Dźěći pochadźachu z Chrósćic, Nuknicy, Prawoćic, Kopšina, Lejna a Časec. Dźěći pochadźachu z Wučkec, Zejic, Kozarc, Wudworja, Hórkow, Jaseńcy, Noweje Jaseńcy, Łusča, Hory a Bóšic.

Chrósćicy ma někak 600 wobydlerjow. Zwjetšeho dźěla dawachu wulke třistronske burske statoki abo štyristronske burske statoki, žiwnosćerjo a mali chěžkarjo.

1933

Tučasnje su dźěći, kotrež so w dźesać rjadownjach a jenož w štyrjoch wučbnych rumnosćach wuwučuja, na Chróšćanskej šuli. Tak bu přitwar šule trěbny.

W nowembrje bu přez časnikarskeho mištra Mencla stary časnik cyrkwineje wěže wotewzaty. Stary časnik cyrkwineje wěže dósta hódne městno w cyrkwinej wěži.

1934

Na Chróšćanskej šuli běchu w tutym lěće wot dźesać wučerjow jenož hišće dwaj Serbaj.

W lěće 1934 buchu na šibjeńcy čłowječe kosće namakane. Tuteje a dalšich namakankow dla móhło so wo powostanki słowjanskeje nekropole jednać. We wonym času amtěrowacy farar wosady da tute čłowječe powostanki hnydom na Chróšćanskim kěrchowje pochować. Přez to nasta slědowace listowanje mjez přisłušnymi archeologiskimi zamołwitymi.

1937

Wótre protesty zaklinčachu, jako so w decembrje wšitke křiže w rjadowniskich rumnosćach Chróšćanskeje šule wotstronichu. Na městnje jednoho křiža powěsny direktor Wojnar wobraz Hitlera. Wučerka knjeni Frenclowa powěsny pak před wočimi šulerjow w swojej rjadowni zaso křiž. Wojnar přizjewi to hnydom šulskemu radźićelej w Kamjencu, kotryž bjez komdźenja do Chrósćic přijědźe a sej wot wučerjow žadaše, křiže zaso wotstronić.

Po Božej słužbje přińdźechu sydom skałarjow z Hórkow a wotstronichu Hitlerowe wobrazy. Město Hitlerowych wobrazow buchu zaso křiže připrawjene.

1940

Twar noweje ćěłownje.

Do toho bě ćěłownja w sewjerozapadnym róžku cyrkwje mjez wěžu a schodźišćom. Wona pak njebě so tak wužiwała kaž to dźensniši dźeń je.

1945

Přesydlency, dorosćeni a dźěći přińdu do našich wsow.

W aprylu docpěchu jednotki sowjetskeho a pólskeho wójska našu kónčinu. Narodne a nabožne potłóčowanje přez Hitlerowy režim bě skónčene.

W aprylu běchu we wokolinje Chrósćic, Kamjenskim wokrjesu, w nimale wšěch wjetšich wsach dowěrni ludźo zasadźeni. W předpolu zaćehnjenja sowjetskich a pólskich wójskow organizowaše dźěl tutych dowěrnych ludźi rozdźělenje bantow. To běchu samozhotowjene mjeńše a wjetše banty w barbach serbskeje chorhoje módre-čerwjene-běłe, kotraž bu 1935 zakazana. W aprylu nošachu Serbja, wosebje w a wokoło Chrósćic, tajke banty na drasće. Nimo serbskich chorhojow błyšćachu so při jednotliwych domach tež transparenty w ruskej rěči z napisom: "W tutym domje bydla Serbja".

Němscy wojacy generalneho feldmaršala Schörnera docpěja při swojim postupje na směr Berlin Chrósćicy.

W prěnich mejskich dnjach wotměchu so hišće sylne boje ze zbytkami Schörneroweho wójska a wuwołanej "Krejnej diwiziju Braniborska". Woni nadpadnychu wosebje jednotki Pólskeho wójska a zatřělichu sta zranjenych pólskich wojakow infanterijoweje diwizije.

Rozsudny dźeń za Chrósćicy bě w meji. Na kóncu rańšich kemšow běchu prěnje salwy słyšeć. Sowjetske kanony měrjachu so na Chrósćicy. W 9 hodźin měješe so wjes roztřěleć, dokelž mějachu sowjetske jednotki w aprylu wulke škody. Pater Lucius a bur Čunka powěsnyštej běłu chorhoj z cyrkwineje wěže a hnydom so třělenje zakónči. Tak wostaštej wjes a cyrkej přelutowanej.

W meji so Domowina - narodna organizacija Serbow - w Chrósćicach pola Natušec znowa załoži. Za předsydu bu Jan Cyž, prěni serbski krajny rada Budyskeho wokrjesa, wuzwoleny. Jako městopředsyda bu Jan Meškank wuzwoleny. Wopomnjenska tafla při domje swójby Wjeselic, Hórnikowa dróha, dopomina na znowazałoženje.

Nazyma: Zawjedźenje serbskeje rěčneje wučby na šulach.

1947

We wsach Ralbicy, Chrósćicy a Radwor buchu sportowe jednotki załožene.

1949

W nowembrje wotewri so serbska ratarska fachowa šula w Chrósćicach.

1950

W februaru wotewri w Chrósćicach konsumowe drustwo za Kamjenski wokrjes, ze sydłom w Połčnicy, předawarnju za mjasowe a kołbasowe twory.

1951

W Chrósćicach wobdźělichu so 110 křižerjow.

1951

W tutym lěće běchu 116 křižerjow.

1952

Z lěta 1898 njebu cyrkej hižo wobnowjena, byrnjež tež wona wójnske škody na třěše a murjach poćerpjeła. Tohodla běži nětko ze zalutowanymi cyrkwinskimi pjenjezami a kolektami wobšěrna renowacija. Cyła mócna cyrkwina łódź je wot róštow Drježdźanskeje specialneje firmy wupjelnjena. Farar Wjenka, kiž tež w Aue skutkowaše, je při tamnišim twarje cyrkwje nazhonjenja zběrał, kotrež jemu dźensa wužitk přinjesu. Po tym zo bě so před něšto časom za čas němskich kemšow wjerch tróšku sypnył, so cyrkej nětko modernizuje. Wid haćacy horni chór so wottwari, pišćelowy rum so powjetši, špundowanje so wobnowi a wjerch so zawěsći. Klětka so na južnu stronu přepołoži, cyłe nutřkowne so stilowje tak wuhotuje, zo swětliši charakter dóstanje.

1954

Wutworjenje prěnjeho produkciskeho drustwa w Chrósćicach.

1955

Štyrnaće lět faluja nětko hižo cyrkwine zwony, kotrež běchu nacionalsocialisća wotmontěrowali. 1955 zhotowi firma Schilling w Apoldźe tři nowe zwony. Po swjatočnej Božej mši buchu tři nowe zwony swjatej Mariji, patronomaj Symanej a Judźe a swjatemu Bosćanej poswjećene.

1956

Měrćin Salowski je na swjedźenju swjateju Pětra a Pawoła w Budyskej tachantskej cyrkwi wot dostojneho knjeza japoštołskeho administratora Spülbecka měšnisku swjećiznu dóstał. Swoju primicu swjećeše nowoměšnik w našej farskej cyrkwi.

1957

Kozarcy leža sewjerozapadnje wot našeje wsy a buchu lětsa do Chrósćic zagmejnowane.

1958

W Chróšćanskej šuli bu hort zarjadowany. Šulerjo prěnjeho do štwórteho lětnika wopytuja tute kubłanišćo.

1959

Gmejnje bu wohenjowa alarmowa sirena elektromištra z Drježdźan připósłana. Tute bu srjedź junija na domje knjeza Jurja Šołty instalowana. Do toho wotmě so alarm w gmejnje Chrósćicy z pomocu dweju tremolofanfarow, štož pak njebě hižo dosahace.

1960

W Chrósćicach ličachu 120 křižerjow.

1961

W tutym lěće běchu 104 křižerjow.

1961 bu elektriska připrawa k zwonjenju zwonow instalowana.

1964

LPG Typ I „Satkula“ a LPG Typ I „Domizna“ zjednoćištaj so k jedneje LPG. 

1966

Zakónčenje šulskeho přetwara wyšeje šule Chrósćicy.

1967

Pod wobdźělenjom wjacorych stow wobydlerjow dwurěčneje kónčiny a zastupnikow stronow a masowych organizacijow bu pomnik poswjećeny. Pod wobdźělenjom bojowniskich skupinow a delegacije z Ludoweje republiki Pólskeje bu pomnik za padłych wojakow poswjećeny. Wot předsydy Rady Kamjenskeho wokrjesa bu trojorěčny pomnik za padłych pólskich wojakow poswjećeny. Po tym rjekny zastupjer pólskeho pósłanstwa słowa wopominanja. Po tym wopominaše předsyda Zwjazkoweho předsydstwa Domowiny, Kurt Krjeńc, wopory w serbskej rěči. Porfyrowy podstawk z aluminijowej wohnjowej šklu bu wot Curta Tauscha zhotowjeny.

1968

Pod nawodom knjeza fararja Krala bu cyrkej wot wonka wobnowjena. Lěto pozdźišo je firma Winter ze Šěrachowa wěže z koporom znowa zakrywa.

1969

Chróšćanska gmejna z wjesnym dźělom Kozarcy ma 670 wobydlerjow, 125 domowych čisłow a 180 domjacnosćow.

Ratarske prodrustwo typ III „Domowina“ w Chrósćicach, Kamjenskim wokrjesu, zjednoći so z LPG typ III w Nuknicy. Ratarske produkciske zjednoćenstwa wobzamknu kooperatiwny wotrjad rostlinskeje produkcije z Ralbicami a Njebjelčicami.

Serbsku polytechnisku wyšu šulu w Chrósćicach wopytuje 220 serbskich katolskich dźěći z 13 wsow. Wuwučuje so serbsce. Šula stanje so z dźesaćlětnikowej šulu a poskići k prěnjemu razej dźewjate šulske lěto. W dźewjeć rjadownjach wuwučuja dźesać wučerjow a štyri wučerki. Wšitcy su Serbja a katolikojo.

Wosada wopřija 31 wjeskow a ma 4705 wěriwych. 

Tute jutry mějachmy najmjenje křižerjow w našej wosadźe: 61.

W dopołdnišich hodźinach bu w našej cyrkwi woprawjenska ławka wottorhana.

1970

Jako buchu nowočasne wječor wobswětlene pućniki postajene, njejsu stary historiski pućnik wotstronili. Na iniciatiwu wjesnjanosty Jurja Šefricha bu tutón zornowcowy stołp restawrowany. Sprócniwje dyrbješe so z błóckom a hamorom kit ze zadypaneho frakturneho pisma wotstronić, prjedy hač móžachu so pismiki čorne barbić.

1971

Na předwječoru stronskeho zjězda bu w Chrósćicach nowonatwarjeny žłobik jako prěnje zarjadnišćo tutoho razu w serbskim rěčnym teritoriju přepodaty. Zarjadnišćo bu we wobłuku wubědźowanja "Rjeńše naše města a gmejny - Čiń sobu!" twarjene. Kamjenski wokrjes ma z tym cyłkownje wjace hač 2 400 žłobikowych městnow k dispoziciji.

Towarstwo plahowarjow rasowych nuklow S 901 Chrósćicy bu w februaru załožene.

1972

Wotewzaće twara a přepodaće nowonatwarjeneho mosta při Cyrkwinskej horje nad Satkulu so přewjedźe.

W twarjenju něhdyšeje piwarnje bu wjesny nakupowanski centrum wotewrjeny. Poskićuja so twory wšědneje potrjeby.

Lětsa bu ćěłownja dospołnje wobnowjena.

1973

W połstatych lětach wotsteješe w Chrósćicach hižo wukonosylna LPG typ III. Rólnistwowe wotrjady Pěskecy, Nuknica, Chrósćicy a Hórki zjednoćichu so ke kooperatiwnemu wotrjadej rostlinska produkcija "Sorabija". Jako nawoda wotrjada bu Jurij Weclich z Nuknicy powołany.

1974

Zjednoća so wsy Hórki, Prawoćicy, Nuknica, Kopšin a Kozarcy do wulkogmejny Chrósćicy.  Přez to bu teritorij rozšěrjeny a wopřija nětko 13,32 kwadratnych kilometrow.

1974 běchu jenož 64 křižerjow

1975

Wójskowa delegacija Ludoweje republiki Pólskeje pod nawodom ministra za narodny škit połoži při pomniku wěncy. We wobłuku swojeho oficialneho studijneho přebywanja połožichu při pomniku za padłych wojakow wěncy.

Gmejna Chrósćicy ma 1144 wobydlerjow.

W septembrje wopyta kardinal Karol Wojtyła, arcybiskop w Krakowje, Chrósćicy. Wón połoži při pomniku kwěćel a modleše so za padłych pólskich wojakow. Kardinala witachu Chróšćanski farar Jurij Kral a Wotrowski farar Měrćin Salowski. Wysoki hósć rěčeše chwalobnje wo rjanej wokolinje a zajimowaše so za serbski lud a nabožne žiwjenje Serbow.

1978

Přechod k specializowanej LPG (P) Sorabija Chrósćicy so wuwjedźe. Wona wobdźěła wulku ratarsku wužitnu přestrjeń. To běchu pola z pšeńcu, rožku, ječmjenjom a neplemi. Woni plahowachu pšeńcu, rožku, ječmjeń, wows, kukuricu a neple.

1980

Pólski twarski zawod natwari wysoki monument, kotryž křidło worjoła z betona předstaji. Z jimacym přećelskim zetkanjom bu nowowuhotowany pomnik wotkryty. Tysacy wobydlerjo němskeje a serbskeje narodnosće kaž tež pólscy wójnscy weteranojo, dźěławi a studowacy so wobdźělichu.

111 křižerjow wobdźělichu so na procesione.

1982

Wosada přetwari w dobrowólnych dźěłowych hodźinach bróžnju fary na Hórnikowy dom. Wón ma dom zetkanja być. Zdobom je planowane, w nim Bože mšě swjećić, dokelž ma so w přichodnych lětach cyrkej wotnutřka dospołnje wobnowić.

1983

Milinowód z Pančic bu hač do wjesneje srjedźizny Chrósćic kładźeny a tři trafostacije buchu twarjene.

Šibjeńca wuchodnje Chrósćic słuša k wyšinje, kotraž ze sewjera na juh wjedźe. Lěsk juhozapadnje wurosće so hižo lěta k mnohoworštowemu wysokemu lěsej z lipu, dubom, brězu a druhimi družinami štomow. Nimo zajaca, sorny, liški, šwinca a dźiwjeho nukla móžeše přirodoškitny sobudźěłaćer Jürgen Flaka mjez 36 družinami ptačkow tež sołobika dopokazać.

1984

105 wozjewja zrowastanjenja Chrystusa.

Přez nowotwary stupaše ličba bydlenskich domow.

1985

Wjesna apoteka bu w hódnoće 40.000 hriwnow modernizowana.

Hašenske haty buchu rekonstruowane abo nowe twarjene w Chrósćicach, Hórkach a Kozarcach.

Serbska polytechniska wyša šula bu z centralnym tepjenjom a čisćenskej připrawu wuhotowana.

Něhdźe 80 šulerjow wopytuje tuchwilu šulski hort. Hortowe dźěći dóstanu swójske hrajkanišćo z krosnowadłom, pěskowym kašćikom, suwadłom a rjanej zahrodu. Hrajkanišćo nasta na iniciatiwu cyłeho wučerstwa.

Gmejna Chrósćicy ma wjele bydlenjow z nuznikom, kupjelu a dušu kaž tež centralnym tepjenjom.

1986

W nowembrje bu rekonstrukcija a rozšěrjenje pěstowarnje wotzamknjene. Nětko steja gmejnje 100 pěstowarskich k dispoziciji. Tak móže kóžde dźěćo wot třoch lět pěstowarnju wopytać.

We wobłuku sportoweho a kulturneho swjedźenja bu po třilětnym twarskim času nowe sportnišćo zjawnosći přepodate.

1986 bu prěni raz hranica tysac jěcharjow cyłkownje překročena.

1987

W Chrósćicach ličachu 655 wobydlerjow.

Spožči so mjeno "Jurij Chěžka" Chróšćanskej wyšej šuli.

1988

W januarje započnu wjace hač sto muži ławki, chór z pišćelemi, schody a spowědne stoły wottwarić. W zymskich měsacach bu w farskej cyrkwi nimale kóžda sobota k dźěłu wužiwana. Hač do jutrow buchu w cyrkwi hišće Bože mšě swjećene, po tym běchu kemše w Hórnikowym domje. Wot měrca tuteho lěta buchu platy špundowanja wotstronjene, dokelž běchu zwjetša złamane abo přetrjebane kaž tež zo bychu so za elektriske tepjenje kable kłasć móhli. Stare platy buchu před cyrkwinej wěžu a za chódniki na kěrchowje wužiwane. W slědowacym lěće bu cyrkej wot molerjow swědomiće wurjedźena a po předpodaćach pomnikoškita nowa wobarbjena.

Bosćanowa postawa bu renowěrowana, to rěka zo bu po přikładźe wobstejaceje figury nowa zhotowjena.

Gmejnscy zastupjerjo a wobydlerjo su na wobydlersku iniciatiwu tutu nětko nastatu nawjes při Cyrkwinskej horje zhromadnje wuhotowali. Za restawrowanu postawu bu fundament stworjeny.

1989

W aprylu bu z dźěłami při trafochěžce započinane a w meji bě hruby twar hižo hotowy. Wuzběhanje hrjebje za kable wot srjedźizny wsy hač na sportnišćo so přizamkny. Přiwšěm bě trjeba, wjele z ruku wuzběhać.

Gmejna Chrósćicy leži kaž kupa w dwurěčnej kónčinje Łužicy ze swojimi pjeć wjesnymi dźělemi wosrjedź wulkich polow a lěsow. Ličba awtow w našej gmejnje njeje snadna.

1990

Chrósćicy je najwjetša katolska serbska wosada wostała.

W lěće 1990 móžachmy hišće na 93 křćiznow, 17 wěrowanjow a jenož 39 pohrjebow zhladować. Něhdźe 700 dźěći a młodostnych wobdźěli so w tutym času na wučbje nabožiny. Nažel je ličba porodow a křćiznow po politiskim a hospodarskim přewróće w Němskej tež tu sylnje woteběrała.

W tutym lěće měješe Chrośćanski procesion 146 křižerjow.

Na zakładźe wupowědźenja swójskeje potrjeby dla priwatnych rumnosćow swójby Čornakec, dyrbjachu so kmane rumnosće za gmejnski zarjad namakać. Rostlinska produkcija měješe za połoženje wjesnjanosty zrozumjenje a staji jemu dwaj małej rumaj k dispoziciji. Dokelž gmejnski zarjad prjedy a tež nětko žanu sydarnju njewobsedźi, so w Krawčikec hosćencu w přizemju stwa k dispoziciji staji. Tuta rumnosć so za zhromadźizny ale tež wólby wužiwa.

Štwórtk wotwěraše w Chrósćicach nowy wobchod za zežiwidła w rumnosćach něhdyšeho gmejnskeho zarjada. Swobodne priwatne rumy w bydlenskim domje swójby Čornakec buchu na předawarnju přetworjene.

Twar milinoweje syće wot Nuknicy přez Prawoćicy a dale do Chrósćic

W septembrje započinaše firma Agrobau Kamjenc z twarom trafostacije zady ćěłownje. Tak bu tepjenje w cyrkwi dotwarjene.

Naše wjesne wobswětlenje bu přez Jakubašec firmu we wšěch wjesnych dźělach do porjadka stajene.

Njedźelu do hód buchu w cyrkwi nowe pišćele přez biskopa Reinelta poswjećene. Nowy instrument bu wot znateje pišćelotwarskeje firmy Eule z Budyšina twarjeny. Po zynkach zajimawe registry starych pišćelow buchu dokładnje wurjedźene a sobu zadźěłane. Cyłkownje maja tuta pišćele 2220 klinčacych a 21 njeklinčacych pišćelow. Chassis noweje "kralowny instrumentow" je z chójny twarjeny. Pišćele liča k najmodernišim instrumentam přitomnosće a maja wotpowědnu płaćiznu.

1991

Tuchwilu wopytaja něhdźe 70 dźěći z wokolnych wsow pěstowarnju w Chrósćicach.

Wotpłóčkowy zaměrowy zwjazk "Při Klóšterskej wodźe" bu wot gmejnow Pančicy-Kukow, Worklecy, Róžant, Wotrow, Wujězd a Porchow załoženy. Zaměrowy zwjazk da za spjelnjenje zwjazkowych nadawkow trěbne naprawy a zarjadnišća planować, zestajeć, wobhospodarić a ponowjeć.

W meji zahaja so twarske dźěła na wodowodźe.

Paralelnje k wodowodej so płunowody w Chrósćicach a Prawoćicach přez firmu z mjenom Čorny Halštrow kładu.

Na jutrowničce bu partnerske zrěčenje mjez gmejnomaj Chrósćicy a Erbes-Büdesheim w Hórkach podpisane. Wobaj wjesnjanostaj, Pětr Šołta za Chrósćicy a Ludwig Jakobs za partnersku gmejnu, podpisaštaj dokument. Wonaj podpisaštaj dokument w přitomnosći zastupnikow wobeju gmejnskeju parlamentow a zastupjerjow wšelakich towarstwow.

Dźěłaćerjo přetwarja baraku, kotraž běše dotal domicil žłobika, na zarjadniske twarjenje. W septembrje přećahny Chróšćanski gmejnski zarjad z Lebzec kubła na Hórnikowej dróze do něhdyšeho žłobika.

Z pomocu spěchowanskich srědkow bě twar wodowoda z Chrósćic do Kozarc móžny. Twar wodowoda móžeše so hač do kónc lěta z wulkeho dźěla wobzamknyć.

1992

Za zawěsćenje DIN wotpowědowaceho zastaranja z pitnej wodu je trjeba, zaměrowemu zwjazkej přistupić. Za kontinuowane dalewjedźenje saněrowanja wobstejaceje wjesneje syće je z lěpšinu, zaměrowemu zwjazkej přistupić. Za nowotwar wjesnych syćow je čłonstwo w zaměrowym zwjazku trěbnje.

W tutym lěće mějachu w Chrósćicach 1.153 wobydlerjow. 

Chrósćicy maja na kóždy pad serbsku srjedźnu šulu dóstać.

Tutón problem bě tež přičina za wopyt kultusoweje ministerki Sakskeje w Kamjenskim wokrjesu. Kak da so wuchadna situacija wopisać? Chrósćicy maja šulu, w kotrejž tuchwilu přez dwěsćě šulerjow w třinaće rjadownjach wuknje. Woni přińdu z dwaceći wjeskow Chróšćanskeje wokoliny. Wutworjenje zakładneje a srjedźneje šula je enormnje wažne, tež hdyž ma so w tutym wosebitym padźe wot zakonja wotchileć.

Rekonstrukcija gmejnskeho bydlenskeho doma na Hórnikowej dróze, saněrowanje woknow a modernizowanje sanitarnych připrawow su wažne nadawki.

Kładźenje wodowodow so na zapadnej stronje Chrósćic pola bura Wróbla z ABM-mocami realizuje.

Gmejnske zastupnistwo wobzamkny přistup gmejny Chrósćicy k zaměrowemu zwjazkej Kozarčanska kupjel.

1993

Chróšćanska fara je ze swojimi 36 wsami a nimale pjećtysac katolikami jedna z najwuznamnišich farow Drježdźansko-Mišnjanskeho biskopstwa.

Priwatizowanje Chróšćanskeje šulskeje kuchnje je za zastaranje šulerjow trěbne.

W decembrje wotmě so swjatočne kładźenje zakładneho kamjenja za wjacezaměrowu halu “Jednota”. Jako zastupjerjo wažnych gremijow su Andrea Fischer, zapósłanc zwjazkoweho sejma z Kulowa a sakski kultusowy minister přitomni.

Twar zakładneje šule w Chrósćicach

1994

Ličba komunow rosće, kotrež z financielnych přičin swoje dźěćace zarjadnišća swobodnemu nošerjej přepodadźa. Křesćansko-socialny kubłanski skutk Wuchodna Sakska Miłoćicy přewza pěstowarnju a šulski hort.

Woleni gmejnscy radźićeljo zetkachu so štwórtk k swojemu konstituowacemu posedźenju. W tutym posedźenju bu mjez druhim naćisk nowych hłownych wustawkow kaž tež na tym bazowacy jednanski porjad diskutowany a wobzamknjeny. Wobaj dokumentaj staj zakład za nowe poměry we wjedźenju gmejny: wjesnjanosta njeje hižo hłowno- ale čestnohamtsce skutkowacy.

Trinkwasser und Gas liegen in Crostwitz an

Tuchwilu so saněrowanje wodowodoweje syće zakónči a hotowe připrawy so zaměrowemu zwjazkej za pitnu wodu Kamjenc přepodadźa. Po přewróće je so z předewzaćom w swójskej režiji započało, kotrež žane spěchowanje njedósta. Kredit dyrbješe so k financowanju předewzaća wzać. Gmejnscy dźěłaćerjo wukonjachu mnoho sami, z tym spadnychu kóšty. Domjacnosće dóstachu wódne časniki k wotličenju přetrjeby pitneje wody. Runočasnje buchu dźěła za přizamknjenje k płunowodej wuwjedźene. Wot minjeneho tydźenja so domjacnosće ze zemskim płunom zastaruja. Wjesnjanosta Pětr Šołta trochuje cyłkownu hódnotu na sta tysac hriwnow.

1995

Połni wočakowanjow zastupichu šulerjo póndźelu do swojeho cyle noweho šulskeho domu. Nic jenož twarjenje z pjeć rjadownjemi, myjernjemi a nuznikami je nowe, tež blida, stólcy a tafle smědźachu woni prěnjotnje wužiwać. Wjesnjanosta Pětr Šołta wupřa šulerjam a wučerjam wjele wjesela a wuspěcha při wuknjenju a wuwučowanju. Farar monsignore Salowski poswjeći kubłanišćo za zakładnych šulerjow.

3. junija wotmě so swjatočne přepodaće wjacezaměroweje hale "Jednota". Žurla běše při swjatočnosćach z wjacorymi sta wobydlerjemi, wćipnymi ze susodstwa a mnohimi hosćimi pjelnjena. Z pisanym kulturnym programom bu swjatočne přepodaće wobrubjene. Architekt, kiž bě podobne twarjenje w partnerskej gmejnje hižo naćisnył, mjenowaše někotre daty. Wjesny towarstwowy dom za swjedźenje, sport, kulturu a šulske potrjeby nasta w štyrnaće měsacach twarskeho časa. Twarjenje wobsteji z čisteje drjewjaneje konstrukcije a ma wobšěrnu wužitnu płoninu. Knježerstwowy prezident přinjeseše nimo wutrobnych słowow rozsudnu papjeru z Drježdźan sobu. Dalše přizwolenje, wopodstatnjene z wutwarom za turistiske wužiwanje. Monsignore Měrćin Salowski, farar wosady, swjećeše dom, kotryž bě do toho mjeno "Jednota" dóstał.

Prěni mjezynarodny festiwal "Łužica 1995" wotměje so wot 22. do 25. junija.

Wot 11. do 13. awgust woswjeći wosada 770te wobstaće.

1996

W šulskim lěće 1996/97 wopytachu In dem Schuljahr 1996/97 besuchten

106 šulerjo zakładnu šulu, wot toho 32 ze susodnych gmejnow

136 šulerjo srjedźnu šulu, wot toho 42 ze susodnych gmejnow

40 hort, wot toho 11 ze susodnych gmejnow

K wjeselu najmłódšich wjesnjanow běchu šulerjo Chróšćanskeje srjedźneje šule we wučbje techniki hrajkanske nastroje twarili. Gmejna měješe jenož ležownosć zady něhdyšeho gmejnskeho zarjada a nětčišeho młodźinskeho kluba přihotować a material wobstarać.

Naša kompletnje saněrowana pěstowarnja móžeše so po štyriměsačnym twarskim času w oktobrje přepodać. Monsignore Měrćin Salowski, farar wosady, po žohnowaše wobnowjene dźěćace dnjowe přebywanišćo. Najwjetši dźěl kóštow přewza akciski program "Wjesny rum", kotryž přinošuje k polěpšenju žiwjenskich wobstejnosćow na wsach. Spěchowanski program so wot Sakskeho statneho ministerstwa za ratarstwo, zežiwjenje a lěsnistwo iniciěruje a njese. Wěsty dźěl přinošuještaj gmejna a Křesćansko-socialny kubłanski skutk jako nošer kubłanišća.

187 křižerjow podachu so na puć do klóštra Marijina hwězda

1997

Nowy gmejnski zarjad w něhdyšim wjesnym nakupowanskim centrumje je nětko dopřetwarjeny. Zdobom rozsudźi so rada, domej mjeno "Łužica" dać. Šěsć wobydlerskich namjetow předležachu, za jedyn mějachu so rozsudźić.

II. mjezynarodny festiwal "Łužica ´97" so wot 18. do 20. julija wotmě.

1998

Wulki ilegalny wotsyp jědojtych smjećow bu w Chrósćicach wotkryty. Pod płašćom recyclingoweho zawoda buchu jědojte wotpadki jednorje do něhdyšeje pěskoweje jamy sypane. To bu wot Drježdźanskeho knježerstwoweho prezidija na naprašowanje wobkrućene.

Chroniku cyrkwje je monsignore Měrćin Salowski před dlěšim časom na łubi stareje šule namakał. Tuta drohoćinka, w kotrejž prěnje zapiski z lěta 1681 pochadźeja, bě sylnje wobškodźena. Farar je ju znowa wjazać dał, tak zo zaso jako porjadna kniha předleži. Poslednje zapiski běchu z lěta 1932. Faluja zapiski poslednich šěsć lětdźesatkow, tute chce monsignore Měrćin Salowski w serbskej rěči dodać. Dotalne zapiski su we łaćonskej, němskej a serbskej rěči.

Farar Clemens Hrjehor je njedźelu po nyšporje dospołnje wobnowjenu faru poswjećił. Dźěła ćehnjechu so wot oktobra zašłeho lěta hač donětka. Fara bu wotwonka a wotnutřka na dźensa trěbny standard přinjesena. Wonkowna fasada dósta samsne wobarbjenje kaž kónc zašłeho lětstotka. Na farje buchu w minjenych lětach jenož maličkosće změnjene, tak zo bě wobšěrny přetwar trěbny. Wón přewjedźe so pod fachowym nawodom architekta Huberta Žura z Dobrošic. Wjetši dźěl dźěłow bu wot wosady w swójskim wukonje zdokonjany.

Jedyn wotrězk dróhi na Hórnikowej dróze mjez křižowanišćom a šulu so po zakładnym wobnowjenju dozhotwi.

Nadróžny přikryw na puću při Satkuli k pomnikej bu hač do septembra po kładźenju wotpłóčkowoda wobnowjeny.

W septembrje započina so wottorhanje ćěłownje. Přechodnje so dźěl Hórnikoweho domu jako ćěłownja wužiwa.

Wot julija tutoho lěta so dróha z Chrósćic na směr Hrańcy zakładnje wobnowja, wušěrja a zdźěla přepołoži.

Posedźenje wokrjesneho sejmika wotmě so w decembrje w našej wjacezaměrowej hali. Najwažniša tema za našu gmejnu bě zawěsće planowany nowotwar starownje w Chrósćicach. Nadźije buchu tež spjelnjene, dokelž dawa nětko zelena swěca za tak trěbny twar.

Europa rosće tež na nišej runinje hromadźe. Wulki zajim na zhromadnym dźěle z komunami we Łužicy ma pólska měšćanska rada a měšćanosta Leśnicy. Wón wopytaše mjez druhim Chróšćansku gmejnu.

1999

W aprylu buchu wustawki wohnjoweje wobory našeje gmejny předźěłane. Z tym ma gmejna tři wjesne wobory a nawodu gmejnskeje wohnjoweje wobory, kamerada Pětra Sucheho.

206 křižerjow podachu so na puć do klóštra Marijina hwězda.

W juliju wotmě so poswjećenje noweje ćěłownje z wulkim wobdźělenjom. Čłonojo wosady su při twarje noweje ćěłownje wjele hodźin bjezpłatnje dźěłali.

III. mjezynarodny folklorny festiwal "Łužica ´99" wotmě so wot 22. do 25. julija.

Hižo k štwórtemu razej wotměje so němsko-pólski młodźinski camp. Wojacy zakitowanskeho wobwodneho komanda Drježdźany a artilerijoweje brigady Bolesławiec wužiwaja tute dny. Wojacy hladaja w Hornjej Łužicy rowy wojakow kaž tež někotre wopomnišća a pomniki. Pjatk běchu młodźi ludźo ze susodneho kraja w Chrósćicach. Woni rjedźachu při tamnišim pomniku za w Druhej swětowej wójnje padłych wojakow Druheje pólskeje armeje zelenišća, pućiki a rabaty. Popołdnju wopominachu swjatočnje padłych wojakow. Němski podoficěr a pólski wojak połožištaj při pomniku wěnc. Sćěhowaše modlitwa w němskej rěči přez fararja Clemensa Hrjehorja kaž tež w pólšćinje přez dekana Jarosława Zabłockeho.

W Chrósćicach přewjedźe so tuchwilu zaměrny, dokładny wróćotwar Čižankec domskeho. Tute něhdźe třista lět stare tykowane domske (na Zahrodnikec ležownosći) je historiski unikat. Dom so w Chrósćicach wottwari a ma so w Njebjelčicach zaso originalnje natwarić. W Njebjelčicach so serbski informaciski a turistiski centrum wutwari. 

Zastupjerjo twarskich firmow a Mišnjanski drohotwarski zarjad su druhi dźěl dospołnje ponowjeneje dróhi mjez Chrósćicami a Sernjanami přepodali. Zarjad dźakowaše so firmam za derje wukonjane dźěła na dwaj kilometraj dołhim wotrězku.

Krajna radźićelka Andrea Fischer rozłoži před wjesnjanostami pjeć dwurěčnych gmejnow, zo jedna šula dosaha. Krajna radźićelka rozłoži před wjesnjanostami gmejnow Ralbicy-Róžant, Chrósćicy, Worklecy a Pančicy-Kukow, zo jedna šula dosaha. Před zastupjerjemi regionalneho šulskeho zarjada a Serbskeho šulskeho towarstwa rozłoži wona, zo jenička serbska srjedźna šula w přichodźe dosaha. Krajna radźićelka Andrea Fischer rozłoži, zo je hladajo na spadowace ličby šulerjow w přichodźe jedna srjedźna šula za serbske gmejny dosahaca. Sakske kultusowe ministerstwo je tutymaj čistymaj serbskimaj srjedźnymaj šulomaj runje z tuteje přičiny zawrjenje wot přichodneho šulskeho lěta připowědźiło. Nimo serbskich srjedźnych šulow Ralbicy a Chrósćicy maja wšitke druhe paralelnje němske a serbske rjadownje.

Chróšćanska wosadna rada wojuje wo zachowanje wobeju serbskeju srjedźneju šulow. Hižo do hód wobroćichu so woni w lisće na knjeza biskopa Joachima Reinelta a prošachu jeho wo aktiwnu podpěru.

W swojim sylwesterskim prědowanju namołwješe knjez farar Hrjehor wěriwych a wołaše do bója přećiwo zawrjenju serbskeju srjedźneju šulow.

Wulka staršiska zhromadźizna dla wotpohladaneho zawrjenja serbskeju srjedźneju šulow wotměje so w “Jednoće”. Starosć wo swoje dźěći, jich kubłanje a starosć wo swój lud ćěrješe wutoru wječor tójšto Serbow do wjacezaměroweje hale. Potrjecheni serbscy starši z Chrósćic a wokoliny přizamknychu so staršiskej iniciatiwje, ke kotrejž je něhdźe šěsćstow wobdźělnikow přišło.

Jana Markowa, zastupjerka iniciatiwy, postrowješe nimo wjesnjanostow dwurěčnych gmejnow tež krajnu radźićelku Andreju Fischer, wokrjesneje staršiskeje přirady a zastupjerja regionalneho šulskeho zarjada

Jasnje bě, zo so w Chrósćicach žane rozsudy tworić njebudu. Mjeztym zo so zakładne šule hišće jednočarowje wjesć smědźa, je pola srjedźnych šulow dwučarowosć postajena. Jednočarowe šule dawaja tu jenož we wuwzaćnych padach, jedyn z nich so tuchwilu w Chrósćicach praktikuje. Krajna radźićelka wupraji so jasnje za kubłanje jako nadawk stata. Wona wupraji so za přesadźenje WITAJ- modela přez pěstowarnju dale na serbskich šulach, wo čož wšak so tež Serbske šulske towarstwo prócuje.

2000

W januaru bu w Chróšćanskej farskej cyrkwi wot knjeza fararja Clemensa Hrjehorja nowy wołtar poswjećeny, kotryž je swjatemu Bosćanej wěnowany.

Před Budyskim hotelom, posedźenskej městnosći klawsury frakcije krajneho sejma, demonstrowachu mnozy Serbja. Před hotelom demonstrowachu serbscy šulerjo, wučerjo, starši a zastupjerjo serbskich zwjazkow přećiwo hrožacemu zawrjenju jich šulow.

W jednym pismje, kotryž so politikarjam přepoda, žada sej amtěrowacy předsyda Domowiny wróćowzaće hroženeho zawrjenja. Woni žadaja sej wróćowzaće wot Statneho ministerstwa za kultus hroženeho postupneho zawrjenja wobeju jeničkeju serbskeju srjedźneju šulow na swěće.

Demonstraciji přizamkny so interna rozmołwa mjez serbskimi wjesnjanostami, kultusowym ministrom a ministrom za wědomosć a kulturu. Minister Rößler nadźiješe so přezjedneho rozrisanja, wjesnjanosća pokazachu so přesłapjeni. Dla spadowaceje ličby šulerjow widźi ministerstwo tež pola serbskich gmejnow trěbnosć jednanja. Z tuteje přičiny dźěše pismo do Chrósćic a Ralbic, w kotrymž so wotpohlad zawrjenja mjenuje. Hač do srjedź februara su šulscy nošerjo namołwjeni, stejišćo k tomu wotedać.

Na dnjowym porjedźe posedźenja zaměroweho zwjazka Kozarčanskeje kupjele steješe financielny a personalny přihot kupanskeje sezony. Minjene dwanaće měsacow zańdu jako njezbožowne lěto do stawiznow. Hnydom k wotewrjenju kupjele dawaše dołhodobna hawarija we wodowym systemje, kotraž so wo přisadźenje wjace hač stotysac hriwnow postara.

W Chrósćicach budźe w přichodnymaj šulskimaj lětomaj jenož jedyn pjaty lětnik. Dotal je to dźakowano wuwzaćnej dowolnosći dosahało. A tute wuwzaćne rjadowanje płaći tež w přichodnym šulskim lěće. Wjace hač dwaceći šulerjow bu w Chrósćicach a samo přez třiceći w Ralbicach za nowy pjaty lětnik přizjewjenych. "Wostanje najprjedy wšo po starym", slubi regionalny šulski zarjad w Budyšinje.

Póndźelu běše róčnica wuswobodźenja wot fašizma. Towarstwo Cyrila a Metoda přeprosy na wopomnjensku swjatočnosć k pomnikej za padłych pólskich wojakow do Chrósćic. Zazběh twori Boža mša, na kotrejž so generalny wikar biskopa z Legnicy a pólski generalny konsul wobdźěla.

Statistika Serbskeje srjedźneje šule w Chrósćicach:

šulerjo: 122

wučerjo: 11

rjadownje: 6

inwesticije wot 1990: 350 000 DM

Tež lětsa bě naša kupjel pod hołym njebjom z dwěmaj kupanskimaj mištromaj a šěsć sezonowymi dźěłaćerjemi na nawal dźiwich za kupanjom nastajena. Ale bohužel bě špatne wjedro, wšako njebě žane lěćo w juliju było. Jara husto je so wunošnje dešćowało a je za tutón počas přezyma (dnjowe temperatury a nócne temperatury su chětro niske).

Při našej kapałce wosrjedź wsy stejachu hač k zašłemu tydźenjej hišće štyri derje zrosćene kastanije. Dla jich wulkosće počachu wone přez swoje korjenje murje kapałki wobškodźeć. Gmejnski dźěłaćer knjez Jan Cyž je štyri rjane lipki sadźił.

2002

Ponowjenje špundowanjow, přetworjenje zahrody kaž tež nakup hrajkanišća za pěstowarnju steja na agendźe.

2003

Nakup noweho wohnjowoborneho jězdźidła za dobrowólnu wohnjowu woboru wubudźi wulki zajim.

Saněrowanje třěchi a přitwarjenje błyskoškitneje připrawy při twarjenju dźěćaceho dnjoweho přebywanišća bu realizowane.

2004

Móst při pomniku so sporjedźa a přibrjóh Satkule so z kamjenjemi porjeńši.

Přetwar, saněrowanje a wuhotowanje wjesneho kluba Chrósćicy steji na dnjowym porjedźe. Twarske dźěła wotměwachu so hłownje přez swójski wukon čłonow młodźinskeho a wjesneho kluba.

Saněrowanje třěchi a zdźěla ponowjenje sanitarneje instalacije při twarjenju dźěćaceho dnjoweho přebywanišća.

Při wottorhanju stareho šulskeho twarjenja buchu křižne kamjenje namakane, kiž na wobstaće křesćanstwa we wokolinje Chrósćic pokazuja.

2005

Dalše informacije k tomu skići k tutym kamjenjam wudźěłany posudk Krajneho muzeja za předstawizny Drježdźany.

Wotběžny žłob Pomnikoweho puća so na wotrězku bjezposrědnje před pomnikom wobnowi.

Dróha na Cyrkwinskej horje so wobnowi, přidatne tworja so parkowanske móžnosće a wobswětlenje so wutwari.

Naměsto wokoło kapałki so plestruje a dróha so ponowi.

Za zakładnu šulu so nowa kompjuterowa technika nakupi.

Nowotwar a wutwar wobswětlenja při Pomnikowym puću, při Łučnym puću a zdźěla na Hórnikowej dróze.

2007

Z kapacitnych přičin dyrbješe hort z dźěćaceho dnjoweho přebywanišća do rumnosćow něhdyšeje srjedźneje šule přećahnyć. K tomu přewjedźechu so přetwarjenske naprawy w štyrjoch něhdyšich rjadownjach.

2008

Twari so busowa čakarnja w Chrósćicach.

Zhotowjenje pomjatnych taflow za padłych Druheje swětoweje wójny při kapałce přewjedźe so zdźěla přez dary.

Zakładny přetwar jedneje rjadowniskeje rumnosće něhdyšeje srjedźneje šule k dźěćacej kuchni za zakładnu šulu a hort.

Wuhotowanje dźěćaceje kuchnje a dźěla hortowych rumnosćow z meblemi.

Kładźenje nadróžneho wobswětlenja na Cyrkwinskej horje.

2009

Nakup hrajkanskich nastrojow za hrajkanišćo při zakładnej šuli.

Nakup mobiliara za zakładnu šulu.

Energetiske saněrowanje třěchi při twarjenju něhdyšeje srjedźneje šule (přez konjunkturny paket).

Zakładne wobnowjenje sportnišća w Chrósćicach.

Wotstronjenje powodźenskich škodow na ležownosći pěstowarnje wopřija zawěsćenje pěskowych kašćikow z chódnikowymi kamjenjemi.

2011

Planowana fuzija gmejnow Pančicy-Kukow a Chrósćicy: Financneho połoženja gmejny Pančicy-Kukow dla wupraji so w měrcu próstwa wo fuziju z Chróščanskej gmejnu, za čož by so premija płaćiła. Za wulkogmejnu dyrbješe so mjeno namakać, na přikład „Serbski kraj“ abo „Chrósćicy“. Wjetšina gmejnskich radźićelow wupraji so za prěnje mjeno, štož wubudźi wulki njeměr a rozkoru mjez wobydlerjemi gmejny. K fuziji hižo njedóńdźe.

Puć k pěstowarni a młodźinskemu klubej wěnuje so w awgusće jako wjesna dóha. Puć wjedźe přez ležownosće 78/7 a 78/10 a so derje wužiwa.

Wobydlerjo Nuknicy su so za decentralnu wotpłočkowu syć w Nuknicy rozsudźili. Dla wysokich płaćiznow přizamknjenja do centralneje syće chcedźa Nukničenjo swójsku decentralnu biologisku wotpłóčkowu připrawu twarić.

IX. mjezynarodny folklorny festiwal: Na IX. Mjezynarodny folklorny festiwal přińdźechu folklorne skupiny mjez druhim z Chiny, Turkowskeje, Pólskeje, Słowakskeje, Čěskeje a Vietnama.

2012

Serbske wjesne towarstwo „Domizna“ je wubědźowanje wo najrjeńšu žnjensku krónu Sakskeje dobyło. Na krajnej domchowance w Sebnicy dnja 22. septembra 2012 so dobyćerjo wuzwolichu a mytowachu. Wjesne towarstwo je so k druhemu razej na wubědźowanju wobdźěliło. K prěnjemu razej wudoby sej prěnje městno 2009 w Biskopicach. Po wubědźowanju bu króna w sakskej statnej kencliji wustajena.

II. Europeada wot 16. – 24. 06. 2012 we Łužicy: Po wuspěšnym wobdźělenju Serbskeje koparskeje wubranki na I. Europeadźe 2008 w Šwicarskim kantonje Graubünden (5. město), móžeše naša narodna organizacija Domowina nětko tajki mjezynarodny koparski turněr narodnych mjeńšin we Łužicy, w Chrósćicach, wuhotować.

W awgusće 2012 přestupi woda Satkule po sylnym dešću  a přepławi wulke płoniny wjeski. 

2013

Folklorny festiwal 2013: Wot 11. do 14.07.2013 wotmě so tu X. mjezynarodny folklorny festiwal. Witachmy folklorne skupiny z Awstralskeje, Jakuciskeje, Kanady, Rakuskeje, Pólskeje, Słowakskeje, Kroatiskeje, Čěskeje a Madźarskeje. Sobuskutkowace dwory běchu farski dwór, Koklic dwór, Šołćic dwór, Krawčikec dwór, Wjeselic dwór a Grutkec-Zahrodnikec dwór.

2015

Po dwěmaj lětomaj přestawki ma župa „Michał Hórnik“ zaso županku a to knjeni Zalu Cyžowu z Chrósćic. Najwažniši nadawk župy je wobchowanje serbskeje rěče a kultury. Za to chce župa cyłe swoje mocy nałožować. Do toho bě knjeni Trudla Korjenkowa z Pančic Kukowa županka.

Chróšćanska sportowa jednotka „SJ Chrósćicy“ ma wot apryla 2016 nowe předsydstwo.  Předsyda je Jurij Kokla z Chrósćic. Teamej přisłušeja dale Tadej Cyž, Ronny Škoda, Krystof Mikławšk, Krystof Zahrodnik a Tomaš Dučman.

2016

Na krajnej domchowance 2016 w Torgawje je Serbske wjesne towarstwo „Domizna“ Chrósćicy k 3. razej wubědźowanje wo najrjeńšu žnjensku krónu Sakskeje dobyło.

Na koparskich europskich mišterstwach awtochtonych narodnych mjeńšin Europeada wot 18. – 26.06.2016 w Južnym Tirolu Italska wobdźěli so jedna wubranka muži a jedna wubranka žonow.

Nowa pěstowarnja w Chrósćicach: Twar noweje pěstowarnje w Chrósćicach zahaji so oficialnje 13.11.2015 a 02.10. 2016 bu wona swjatočnje přepodata. Farar Měrćin Delenk poswjeći nowu pěstowarnju w kruhu dźěći a staršich. Zhromadnje z dalšimi hosćimi so we wjacezaměowej hali „Jednota“ swjećeše. Hosćo  dachu sej při šalce kofeja a tykancu swjedźenski program dźěći a kubłarkow lubić. W běhu popołdnja měješe kóždy składnosć, sej „Chróščan kołč“ dokładnje wobhladać. Architektonisce je twar něšto wosebiteho, dokelž nima ani róžka. Dźěći maja so w domje derje čuć kaž pčołki w kołču. Nowy twar naruna pěstowarnju Při pastyrni, kotraž bu přeco zaso přez wysoku wodu škodowana. Kóšty we wysokosći nimale 1,5 milionow € je Swobodny stat Sakska k 100 procentam spěchował. Mobiliar sam płaćeše 35.000 €, z toho měješe gmejna 8.000 € sama financować,  tamny dźěl bu přez sakski spěchowanski program za komunalne inwesticije „mosty do přichoda“ spěchowany. Architekt pěstowarnje je Dobrošan Marko Dźisławk.

Hórnikowa dróha bu wot wjesneje kapałki a burskeho statoka Jurja Wróbla hač k wotbočce do Stareje Cyhelnicy a k statokej Jana Rjelki přez Hórčan Wehnertec firmu wot nowembra 2016 hač do měrca 2017 wobnowjena. 

Wobnowjenje puća mjez Nuknicu do Lejnom: Wotpowědnje wobzamknjenju čo. 33-09/2016 wobzamkny Chróšćanska gmejnska rada, firmje SLB Budyšin z hospodarsce najtuńšim poskitkom we wysokosći 31.600,91 € nadawk k wobnowjenju pokrywa puća mjez Nuknicu a Lejnom wudźělić.

2017

nošerki narodneje drasty:

Hana Brězanowa-Barčikec, rodźena 07.10.1930

Hańža Donatowa, rodźena 10.12.1926

najstarša wjesnjanka: Hana Wjeselina, rodźena 1924

Pozitiwna bilanca: W hrajnej dobje 2016/17 nastupi 1. mustwo Sportoweje jednotki Chrósćicy prěni króć w krajnej klasy - wuchod Sakskeho koparskeho zwjazka a wobsadźi z 30 dypkami dobre 8. městno. To je wjace hač wočakowane, wupraji so prezident SJC Jurij Kokla, dokelž móžeše sej tež 2. mustwo postup do wokrjesneje ligi zawěsćić. Z tym smy aktualnje najlěpši koparski cyłk w Serbach. Dalše ćežišća sportowcow běchu wusměrjene na dobre wukubłanje dorosta a dobyće nowych młodych koparskich sudnikow, štož so tež poradźi.

Saněrowanja małeho sportnišća (50 x 25 metrow): Z Wehnertec firmu z Hórkow přetwari so dotal twjerde hrajnišćo na trawnik. Přez dobrowólne dźěła sportowcow z jich wjednistwom a sponsorami buchu tež předrasćernje we wjacezaměrowej hali a dźěła wokoło sportnišća přewjedźene. Tak je naš sportowy centrum "Jednota" z jeje připrawami, kaž tež bliskej šulu, halu a nowej pěstowarnju, woblubowane zetkanišćo serbskeje ludnosće.

XII. mjezynarodny folklorny festiwal: Witachmy skupiny z Egyptowskeje, Burundija, Grjekskeje, Italskeje, Kolumbiskeje, Chorwatskeje (Češa), Norwegskeje, Pólskeje (Goralojo), Rumunskeje (Madźerojo), Słowakskeje, Čěskeje, Madźarskeje (Słowakojo), USA a Běłoruskeje.

20.10.2017: Stara šula “Jurij Chěžka” ma so přetwarić. Po tym zo je so wyša šula 2003 do Ralbic a Worklec přepołožiła, wužiwaja so rumy jenož hišće wot hudźbneje šule a za hort. Gmejnska rada je nětko rozsudźiła, zo ma ze stareje šule gmejnski a kulturny centrum nastać.

2018

05.02.2018: 14 komunow ze serbskeho sydlenskeho ruma w Sakskej je so na 3. wubědźowanju "Rěči přichilena komuna- Serbska rěč je žiwa" wobdźěliło. Najlěpše wosom mytowachu w třoch kategorijach města, dwurěčne gmejny a gmejny we serbskej jadrowej kónčinje  w Slepjanskim Serbskim kulturnym centrumje. (hlej wobraz SN 05.02.2018 - wjesnanosta Marko Klieman)

jutry 2018: 60. króć staj lětsa bratraj Měrćin a Jan Kral z Nuknic w Chróšćanskim křižerskim prócesionje sobu jěchałoj (SN 06.04.2018).

We Worklecach witachu Chróšćanskich křižerjow z čestnymi wrotami, kotrež běchu jim wjesnjenjo stajili. Běše lětsa tomu 20. króć, zo so Chróšćanski prócesion z klóšterskeho dwora w Pančicach Kukowje přez Wudwor, Worklecy a Kozarcy na dompuć nastaji. Nawod prócesiona měješe prěni króć Pětr Ćemjer z Worklec (SN 03.04.2018).

07.04.2018: Kamjenske towarstwo hornjołužiskich landsknechtow bě organizowało historiski pochod kaž 1639. Čara někak 20 ludźi wjedźeše z Kamjenca přez Njebjelćicy a Chrósćicy do Nuknicy, hdźeš pola Jaworkec přenocowachu. Skupina ludźi w historiskich uniformach napodobnješe šwejdske wójsko, kotrež tehdy přez łužiske wjeski ćahaše a wjeski wurubješe. Wopytowarjam jich lěhwa pola Jaworkec w Nuknicach předstajichu wojacy, kajke bě tehdy žiwjenje w jich lěhwach. K tomu słušeše tež zwučowanje z štyri metrow dołhej hlebiju.

Planowany přetwar Chróšćanskeje srjedźneje šule na gmejnski a kulturny centrum.

Twar prjedawšeje Chróšćanskeje šule, kotraž bu 2001 pod protestom zawrjena,  budźe so lětsa na gmejnski a kulturny centrum přetwarić. Dźěl šule, horni poschod,  budźe zakładna šula hišće sobu wužiwać a hort změje tež w delnim poschodźe swoje rumnosće .

gmejnski a kulturny centrum w starej šuli, horni poschod ma so wutwarić za 260.000,00 € (gmejnski podźěl je 60.000,00€)

Za wutwar puća wot Chrósćic do Horkow su lětsa 71.500 € zaplanowane. Wot toho je 6.500 € swójski podźěl.

Planowane je tež modernizowanje tepjenja we wjacezaměrowej hali "Jednota". Płunowe kachle maja so na nowe přeměnić, štož płaći 64.500 € (swójski podźěl 16.100€)

20.05.2018: woswjeći Dr. Buliš swoju primicu w Chrósćicach, na farje wuhotowa so swjedźen na kotrymž so wjele wosadnych, přećelow a přiwuznych fararja Dr. Buliša wobdźěli

10 lět putniska hospoda Chrósćicy, statok Gerdes, (Benadźic) – swjedźeń wot 22.06.-24.06.2018,

• pjatk wotewrjenje wot Moniki Gerdesoweje, fotowa wustajeńca a přednošk putnika Rolanda
• Sobotu poskitk putniskich knihow, putniski chlěb a całty, dźěłarnički a přednoški, potom 17:00 hodźin koncert Gerharda Schöne pola Koklic na dworje
• njedźelu zhromadna němska Boža mša, kaž tež putnikowanje do Pančic Kukowa, swjedźen wopyta někak 30 putnikow a na koncert přindźe někak 450 ludźi

15.08.2018 (KP) Spominanje na Hanku Šěrcec w Hórkach

W Hórkach pola Elic na dworje spominaše wjace hač 150 ludźi na 100. posmjertniny Hanki Šěrcec, katolskeje Serbowki židowskeho pochada. Wona narodźi so 15.08.1918 jako njemandźelske dźěćo Židowki z Drjezdźan z mjenom Annamaria Kreidl. Wona bu wot Hórčana Jurja Šěrca a jeho sotry Marje přiwzata a na próstwu židowskeje swójby jako katolska křesćanka kubłana. W lěće 1942 bu wona zajata a lěto nato morjena.

SN 13.09.2018 - "Dozynki" w partnerskej gmejnje w Lešnicy

Delegacija gmejny Chrósćicy pod nawodom wjesnanosty Marka Klimana (CDU) poda so

na wuprawu do partnerskeje pólskeje gmejny Lešnica njedaloko Opola.

Woswjećichu z nimi zhromadnje domchowanku. Mjeztym hižo 15 lět wudźeržuja Chróšćenjo styki z partnerskej gmejnu w Pólskej. Tež holcy a hólcy Chróšćanskeje šule su so minjene lěta do Lešnicy podali a runje tak pólskich šulerjow we Łužicy witali. Tohorunja ma naše sportowe towarstwo Chrósćicy partnerske styki z sportowym towarstwom w Lešnicy. 

SN 18. septembra 2018 - Chróšćenjo zaso z najrjeńšej krónu Sakskeje

W Coswigu je Sakski zwjazk wjesnych žonow k 25. razej swoje wubědźowanje wo najrjeńšu žnjowu krónu a wo najrjeńši žnjenski wěnc přewjedło a to we wobłuku sakskeje krajneje domchowanki.  Chróšćanske wjesne towarstwo "Domizna" wobdźěli so na tutym wubědźownju nětko hižo štwórty raz. Po dobyću wurisanja w lěće 2009 w Biskopicach, 2012 w Sebnicach a 2016 w Torgauwje wudoby sej towarstwo tež tu zaso 1. městno.

Wjedro 2018

Po cyłej Němskej najćopliše a najsłónčniše lěto wot spočatka nahrawanja 1881.

Běše to ekstremnje suche lěto z 12,2 stopnjemi (měrjene w Gohlis) a 11,2 Schkeuditz DWD). Jenož w januaru, měrcu a decembru bu sól spadkow docpěty abo přewobroćeny a jenož 1911 a 1976 bě sušišo.

Je to najćopliše lěto w Gohlisu wot temperaturoweho nahrawanja Gohlišćanskeje stacije a tež DWD w Schkeuditzu registruje najćopliše lěto w nahrawanju scyła.

Jenož měsacaj februar a měrc běštej chłódnišej hač wjelelětny přerězk, wšitke druhe měsacy ležachu zdźěla jasnje nad třihom.

W februaru a w měrcu dawaše tróšku sněha potom wjerćeše so wjedro wot zymy na lěćo a wobradźi najćopliši apryl a wysokolěćnu meju z jeno 4 dešćowymi dnjemi.

Suchota traje tež w juniju a juliju a awgusće, běchu hoberske wupady žnjow. Na 31.07. so druhi najćopliši julijski dźeń w stawiznach Lipska měrješe.

W nocy wot 27. na 28. julij wotměje so najdlěša totalna měsačkowa internacija lětstotka wot 103 mjeńšin traća, porowana z ekstremnje swětłym marsom. To samsne njebudu nětko žiwi ludźo hižo dožiwić.

12,1 Liter w měsacu awgust - najniša awgustowa hódnota, kotraž bu hdy w Lipsku měrjena, łódźnistwo so zastaja.

Złota nazyma hač do nowembra

W decembru padnje potom wjace hač 20 % mnóstwa dešća lěta, měsac wostanje bjez sněha.

2019