Kozarcy ‒ wjeska na hranicy k Worklečanskej gmejnje
Kozarcy, mała wjes z 43 wobydlerjemi, leži mjez Satkulu a Klóšterskej wodu na hranicy k Worklečanskej gmejnje. Ležownosć něhdyšeje kupjele słuša zarjadnisce hižo do gmejny Worklecy. Tamniši wobydlerjo drje čuja so zawěsće jako Kozarčenjo, bydla pak we Wudworju a z tym w gmejnje Worklecy.Kozarcy buchu hižo 1957 do Chrósćic zagmejnowane.
Woznam městnostneho mjena
Městnostne mjeno wotwodźuje so wot serbskeho słowa koza resp. kozar. Po zmysle rěka wjes Wjes kozarja. [žórło: Gustav Hey: Die slavischen Siedelungen im Koenigreich Sachsen, 1893]. Dźensniše němske pomjenowanje jewi so k prěnjemu razej 1791.
Kapałka k česći Praskeho Jězusdźěćatka
„Bóh wěčna prawda je – nihdy to njezańdźe“ čitamy na swislach Kozarčanskeje kapałki. 1909 bu wona wot wobsedźerja Henčlec kubła, Mikławša Henčla, jako dźak za wusłyšanu próstwu a na česć Praskeho Jězusdźěćatka natwarjena. Kónc wójny bu wona sylnje wobškodźena. Tuž da ju swójba Matkec 1962 wobnowić. Jězusdźěćatko je Pawoł Kmjeć z Chrósćic restawrował.
1962 natwarichu wobydlerjo wjetšu a swětlišu kapałku. Jězusdźěćatko Henčlec wowki dósta tež tam swoje městno.
Něhdyša Kozarčanska kupjel
1975 wotewrě so w Kozarcach kupjel pod hołym njebjom z hrajkanišćom, blidotenisowej platu, wulkej šachowej hru a polom za wolejbul. Kupjel běše jara derje wopytana. Tak wočerstwi so tam w lěće 1989 54.000 ludźi. Bohužel bu kupjel kónc saisony lěta 2002 zawrjena.
Dźensa bydla na ležownosći něhdyšeje kupjele štyri swójby. Hosćenc „Při kupjeli“ je jara woblubowany. Wón hodźi so wuběrnje za swójbne swjedźenje.
Burske statoki wabjachu molerjow
Serbinec statok je rjany přikład za něhdy mnohe serbske burske statoki. Jako tajki běše molerjam woblubowany motiw. 1928 molowaše jón Ante Trstenjak ze Słowjenskeje a 1929 čěski moler Ludvik Kuba. Jeho wolijowy wobraz, kiž je tu widźeć, je dźensa w Narodnej galeriji w Praze.
1327 bu wjeska Kosericz prěni raz naspomnjena. 100 lět pozdźišo běchu tam młyn a wosom wjetšich ze słomu krytych burskich statokow, kiž 14 do 25 ha pódy wobhospodarichu. W běhu časa su so burske tykowane domy w dalokej měrje z wjesneho wobraza pozhubili.
Kozarčanska chronika
Hižo před swojim prěnim pisomnym naspomnjenjom 1327 přeńdźechu Kozarcy (ze staroserbskeho) po etapach do wobsydstwa klóštra Marijina hwězda.
